Καρδιαγγειακή νόσος στις γυναίκες
Η καρδιαγγειακή νόσος είναι λιγότερο συχνή στις γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες, ιδίως στη νεαρή και μέση ηλικία και τουλάχιστον μέχρι την εμμηνόπαυση. Στους πληθυσμούς μέσης ηλικίας από διάφορες χώρες που συμμετείχαν στη μελέτη WHO MONICA, η στεφανιαία νόσος ήταν 2 ως 5 φορές συχνότερη στους άνδρες. Η διαφορά αυτή μεταξύ των δύο φύλων έχει αποδοθεί σε διάφορους παράγοντες, με σημαντικότερους την προστατευτική επίδραση των οιστρογόνων στις γυναίκες, τον υψηλότερο επιπολασμό παραγόντων κινδύνου, όπως το κάπνισμα, μεταξύ των ανδρών και τη διαφορετική απάντηση των ανδρών στην αυξημένη πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών οξέων. Ως εκ τούτου, το άρρεν φύλο θεωρούνταν παραδοσιακά ως μη τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι γυναίκες αποφεύγουν πλήρως την καρδιαγγειακή νόσο, απλά την εμφανίζουν με μια καθυστέρηση περίπου 10 ετών σε σύγκριση με τους άνδρες. Μάλιστα, η καρδιαγγειακή νόσος αποτελεί το συχνότερο αίτιο θανάτου τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες κάτω των 75 ετών, με συχνότητα 42% έναντι 38%. Σε μια μελέτη ατόμων άνω των 55 ετών από την Ολλανδία, ο εφ’ όρου ζωής κίνδυνος για την εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου ήταν παρόμοιος: 67,1% για τους άνδρες και 66,4% για τις γυναίκες. Τα δύο φύλα διέφεραν μεταξύ τους ως προς τον τρόπο και την ηλικία της πρώτης εκδήλωσης της καρδιαγγειακής νόσου: οι άνδρες εμφάνιζαν πρώτα στεφανιαία νόσο, ενώ οι γυναίκες εγκεφαλικό επεισόδιο ή καρδιακή ανεπάρκεια, και μάλιστα σε μεγαλύτερη ηλικία.
Τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια εμφανίζουν ισχυρή αλληλεπίδραση με την ηλικία και το φύλο. Έτσι, στις νεότερες ηλικίες, αλλά και συνολικά, η επίπτωση των εγκεφαλικών επεισοδίων είναι μεγαλύτερη στους άνδρες, κατά περίπου 30%. Αντίθετα, οι γυναίκες παθαίνουν εγκεφαλικά επεισόδια κατά μέσο όρο 3-4 χρόνια αργότερα σε σύγκριση τους άνδρες και η επίπτωση των εγκεφαλικών επεισοδίων στους υπερήλικες είναι μεγαλύτερη στις γυναίκες. Αυτές οι διαφορές πιστεύεται ότι οφείλονται, τουλάχιστον εν μέρει, στην προστατευτική επίδραση των οιστρογόνων στην ενδοθηλιακή λειτουργία, αλλά και στον υψηλότερο επιπολασμό της υπέρτασης, ενός μείζονα παράγοντα κινδύνου για εγκεφαλικά επεισόδια, στις ηλικιωμένες γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες της ίδιας ηλικίας. Οι άνδρες που εμφάνισαν ένα πρώτο εγκεφαλικό επεισόδιο είχαν συχνότερα ως παράγοντες κινδύνου σακχαρώδη διαβήτη και ιστορικό προηγούμενου εμφράγματος του μυοκαρδίου, ενώ οι γυναίκες έπασχαν συχνότερα από υπέρταση και παχυσαρκία. Τα εγκεφαλικά επεισόδια στις γυναίκες είναι βαρύτερα, με μεγαλύτερη θνητότητα και χειρότερη ποιότητα ζωής μετά το επεισόδιο, κυρίως επειδή εκδηλώνονται σε μεγαλύτερη ηλικία.
Η αντίληψη λοιπόν ότι η στεφανιαία νόσος είναι σπάνια στις γυναίκες, αλλά και η πολλές φορές άτυπη κλινική και ηλεκτροκαρδιογραφική εικόνα των οξέων στεφανιαίων συνδρόμων στις γυναίκες, οδηγεί συχνά σε καθυστερημένη ή λανθασμένη διάγνωση. Παρ’ όλες αυτές τις διαφορές όμως μεταξύ ανδρών και γυναικών και παρά τη σχετικά μικρότερη αντιπροσώπευση των γυναικών σε πολλές μελέτες, οι ισχύουσες κατευθυντήριες οδηγίες για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της καρδιαγγειακής νόσου δεν συνιστούν ουσιαστικά διαφορετική αντιμετώπιση μεταξύ των φύλων.